Spawanie to jeden z kluczowych procesów w przemyśle budowlanym, stoczniowym, motoryzacyjnym oraz energetycznym. Od jakości spoin zależy nie tylko trwałość konstrukcji, ale także bezpieczeństwo ludzi i środowiska. Dlatego spawacze muszą posiadać odpowiednie certyfikaty i uprawnienia, które potwierdzają ich umiejętności oraz zgodność z normami krajowymi i międzynarodowymi.
Kto może zostać spawaczem?
Spawaczem może zostać każda osoba pełnoletnia, która ukończyła odpowiednie szkolenie i zdała egzamin kwalifikacyjny. W Polsce podstawą do pracy w zawodzie jest kurs spawacza organizowany przez jednostki certyfikujące, takie jak Instytut Spawalnictwa w Gliwicach, Urząd Dozoru Technicznego (UDT) czy ośrodki szkoleniowe akredytowane przez TÜV lub DNV.
Podczas kursu uczestnicy zdobywają wiedzę teoretyczną na temat metod spawania, rodzajów gazów osłonowych, bezpieczeństwa pracy oraz norm technicznych. Po zakończeniu szkolenia przystępują do egzaminu praktycznego, który potwierdza ich umiejętności. W zależności od zdobytych kwalifikacji, mogą uzyskać certyfikaty pozwalające na pracę w różnych branżach i krajach.
Sprawdź również: Jak zostać spawaczem?
Kluczowe certyfikaty spawalnicze w Polsce i Europie
Najważniejszym standardem obowiązującym w Europie jest norma EN ISO 9606, która określa wymagania dla kwalifikacji spawaczy. Certyfikaty wydawane zgodnie z tą normą pozwalają na pracę w całej Unii Europejskiej i obejmują różne metody spawania, m.in.:
- MMA (111) – spawanie elektrodą otuloną
- TIG (141) – spawanie elektrodą nietopliwą
- MIG/MAG (131, 135, 136, 138) – spawanie w osłonie gazów aktywnych i obojętnych
Egzamin na certyfikat EN ISO 9606 obejmuje testy praktyczne i teoretyczne, a uzyskany dokument jest ważny przez 2 lata. Po tym czasie spawacz musi potwierdzić swoje kwalifikacje poprzez dokumentację potwierdzającą aktywność zawodową lub ponowne przystąpienie do egzaminu.
Sprawdź również: Gdzie spawacze znajdują pracę?
Uprawnienia UDT – konieczność dla spawaczy konstrukcji ciśnieniowych
W Polsce spawacze pracujący przy instalacjach ciśnieniowych, takich jak rurociągi, zbiorniki czy kotły przemysłowe, muszą posiadać certyfikaty Urzędu Dozoru Technicznego (UDT). Egzamin obejmuje zarówno teorię, jak i praktykę, a jego zdanie pozwala na wykonywanie spoin w elementach podlegających nadzorowi technicznemu.
Uprawnienia UDT są często wymagane w przemyśle petrochemicznym, energetycznym i stoczniowym. Co więcej, pracodawcy preferują spawaczy posiadających dodatkowe szkolenia BHP oraz umiejętność pracy na wysokościach.
Certyfikaty międzynarodowe: ASME i AWS
W przypadku pracy poza Europą, na przykład w USA czy Kanadzie, spawacze muszą zdobyć certyfikaty zgodne z normami ASME (American Society of Mechanical Engineers) Section IX lub AWS (American Welding Society). Dokumenty te są niezbędne w przemyśle offshore, rafineryjnym oraz w konstrukcjach stalowych o wysokiej precyzji.
Proces certyfikacji jest podobny do europejskiego – obejmuje egzamin teoretyczny oraz testy praktyczne na określonych materiałach i metodach spawania.
Jak zdobyć certyfikat spawalniczy?
Aby zdobyć certyfikat spawalniczy, należy przejść kilka kluczowych etapów:
- Wybór odpowiedniego kursu – zależnie od branży i wymagań pracodawcy.
- Szkolenie teoretyczne i praktyczne – obejmujące zasady spawania, bezpieczeństwo i technologie spawalnicze.
- Egzamin kwalifikacyjny – przeprowadzany przez jednostkę certyfikującą.
- Otrzymanie certyfikatu – dokument ważny od 2 do 5 lat.
Niektóre firmy pokrywają koszty szkolenia w ramach programów podnoszenia kwalifikacji dla swoich pracowników.
Koszty i czas trwania kursów spawalniczych
Koszt kursu spawacza w Polsce waha się od 2000 do 6000 zł, w zależności od metody spawania i poziomu zaawansowania. Szkolenie podstawowe trwa od 2 do 6 tygodni, natomiast zaawansowane kursy specjalistyczne mogą trwać nawet kilka miesięcy.
Cena egzaminu kwalifikacyjnego to średnio 500–1500 zł, a certyfikaty międzynarodowe, np. ASME czy AWS, są droższe i mogą kosztować nawet kilka tysięcy złotych.
Wymagania zdrowotne dla spawaczy
Praca spawacza wymaga dobrej kondycji fizycznej i braku przeciwwskazań zdrowotnych, takich jak:
- Problemy ze wzrokiem (np. daltonizm)
- Choroby układu oddechowego (np. astma)
- Nadwrażliwość na dym spawalniczy
Przed rozpoczęciem pracy każdy kandydat musi przejść badania lekarskie, które potwierdzą jego zdolność do wykonywania zawodu.